Мій пост на конкурс „Blogowanie pod jemiołą-2017”

Про конкурс „Blogowanie pod jemiołą-2017” можна прочитати ТУТ. А зараз, власне, мій варіант відповіді на питання "Jakie słowo w języku obcym kojarzy Ci się ze Świętami i dlaczego?" (Яке слово іноземною мовою у Вас асоціюється зі святами і чому?)

Багата, щедра і бідна

„Bogata”, „obfita” i „biedna”. A jeszcze słodka, gęsta, miodowa, z rodzynkami, włoskimi orzechami i obowiązkowo makiem. To wszystko Ona, królowa świątecznego stołu w mojej rodzinie oraz dla większości Ukraińców – КУТЯ.

Trzy najważniejsze składniki tej potrawy – kasza pszeniczna, miód i mak. W niektórych regionach Ukrainy zamiast pszenicznej gotują kaszę jęczmienną, a nowoczesne przepisy są wzbogacone rodzynkami, orzechami i owocami kandyzowanymi. W naszej rodzinie do куті dodają trochę wody ugotowanej i potrawę można jeść łyżką.

Ukraińcy gotują кутю 3 razy w roku: 6 stycznia na Wigilię (Святвечір) - «багата кутя», 13 stycznia – «щедра кутя», 18 stycznia (Wodochreszcze) – «бідна кутя».

Jak twierdzą etnografowie, historia potrawy sięga jeszcze epoki neolitu. Przed kolacją gospodarz stawiał miskę z кутею w kącie (на покуті), pod ikonami — w honorowym miejscu. Stąd nazwa „кутя” (kutia).

Jako jedna z 12 postnych potraw stała ona pośrodku świątecznego stołu, do miski dawali łyżki dla członków rodziny oraz jeszcze jedną – dla zmarłych przodków. Każdy musiał przed kolacją spróbować кутю 3 razy. Najpierw – gospodarz. Próbował, żegnał krzyżem, a potem podrzucał do sufitu. Jak się przyklei – to będą dobre żniwa w tym roku!

Глиняна макітра (gliniana makitra)

Do procesu przygotowania куті nasi przodkowie podchodzili też na poważnie, i nawet mieli specjalne dla tego „narzędzia” - макітра (makitra), макогін (makogin) і ступа (stupa).

Makitra - duża półkulista gliniana miska do przecierania maku, mieszania ciasta, podawania pierogów, gołąbków oraz innych dań, w zależności od rozmiaru oraz chropowatości powierzchni wewnątrz misy.

Tradycyjnie na Ukrainie mak dla wigilijnej куті przecierał mężczyzna jako głowa rodziny. W trakcie procesu on modlił się.

Дерев'яна ступа (Stupa)

Makitra symbolizuje żeński aspekt natury, a makogin (rodzaj drewnianego tłuczka) – męski. Uważa się, że przy przecieraniu maku w makitri on lepiej utrzymuje aromat niż zmielony.
Zapytacie: do czego służy stupa? To proste! Do tłuczenia, zmiękczenia ziaren pszenicy i oczyszczenia ich od plew.
Jeszcze moja babcia miała takie narzędzie i kiedyś pokazywała mi, jak go używać. Teraz już, niestety, nie ma ani stupy, ani babci…
Ale nie będziemy się smucić! Bo zbliżają się Święta!

A ponieważ nie może być Święta bez куті, ja obowiązkowo przygotuje ją w tym roku dla mojej polskiej rodziny. Bez makitry, makogonu i stupy. Ale bardzo pyszną, bo z całego serca! :)

WESOŁYCH I SZCZĘŚLIWYCH ŚWIĄT!!! :)